en

Cień Chamissa, część 1: Alaska i Aleuty

Chamisso’s Shadow, Part 1: Alaska and Aleutian Islands / Chamissos Schatten, Teil 1: Alaska und Aleutische Inseln
reż. Ulrike Ottinger
Niemcy, Austria, Szwajcaria 2016 / 190’
napisy: polskie i angielskie


W najnowszym filmie Ulrike Ottinger, zrealizowanym w 2014 roku na dalekiej Północy, artystka przenosi nas na pogranicze Ameryki i Azji. Każe przyglądać się wodom Morza Beringa i wulkanicznym lądom – florze, faunie oraz ich mieszkańcom. Poznajemy dzisiejsze życie codzienne przedstawicieli różnych narodów, kontemplowane przez uważną kamerę Ottinger, oraz historię, na którą wpłynęły globalne interesy gospodarcze i geopolityczne. Reżyserka sięga do przekazów takich badaczy jak Alexander von Humboldt, Georg Steller, a zwłaszcza Adelbert von Chamisso – niemiecki literat i botanik, który w latach 1815-1818 przemierzył te tereny na rosyjskim okręcie Rurik i opisał je w pamiętniku. Podobny dziennik, za pomocą zdjęć przyrody, wywiadów z lokalną ludnością i autorskiego komentarza, pisze Ottinger. Nawiązując do stworzonej przez Chamissa koncepcji człowieka bez cienia, skazanego na błąkanie się w poszukiwaniu tożsamości, kreuje monumentalny, prawie 12-godzinny esej artystyczno-etnograficzny łączący historyczne relacje z osobistą wizją oraz namysłem nad tym, czym w istocie jest podróż.  

część 1
Alaska i Aleuty / Alaska und Aleutische Inseln / Alaska and Aleutian Islands

W północnej części Oceanu Spokojnego, od krańca półwyspu Alaska do Kamczatki, rozciągają się Aleuty – łańcuch tworzących łuk małych wysp. To właśnie jemu oraz samej Alasce (archipelag administracyjnie jest jej częścią) Ottinger poświęca pierwszy rozdział Cienia Chamissa. Przygląda się zarówno przyrodzie, jak i obyczajom miejscowych: kultywowanej przez nich religii, różnorodności językowej i etnicznej, ale też przemysłowi rybnemu.

Opracowanie: Adam Kruk

Ulrike Ottinger

Artystka i reżyserka niemiecka. Studiowała na ASP w Monachium. Lata 60. spędziła w Paryżu, malując i fotografując. W 1973 roku w Berlinie, gdzie mieszka do dziś, założyła własną firmę produkcyjną. W tym samym roku zrealizowała też pierwszy dokument – Lacoon i synowie, a pięć lat później nakręciła surrealistyczny pełny metraż X – absolutna władczyni, w którym wystąpiła ikona undergroundu Tabea Blumenschein z grupy Die Tödliche Doris. W latach 80. zajmowała się również scenografią teatralną, m.in. do sztuk Elfriede Jelinek, której Pożegnanie wystawiła w 2000 roku na deskach Berliner Ensemble. Na oryginalną, interdyscyplinarną twórczość Ottinger składają się zarówno dokumenty, jak i filmy fabularne oraz eksperymentalne, są to często poszukiwania artystyczne na pograniczu tych form. Ottinger staje w kontrze do konwencjonalnych środków wyrazu, poszukując inspiracji w innych niż oficjalne porządkach i tradycjach, szczególnie w kulturach Wschodu. Odkąd zrealizowała ośmiogodzinną Tajgę, stale stawia widzom wyzwania. Będąc jednocześnie reżyserką, scenarzystką, producentką oraz operatorką, tworzy dzieła absolutnie autorskie.

Wybrana filmografia:

1978 Madame X - absolutna władczyni / Madame X - Eine absolute Herrscherin / Madame X: An Absolute Ruler

1984 Dorian Gray w zwierciadle prasy brukowej / Dorian Gray im Spiegel der Boulevardpresse / Dorian Gray in the Mirror of the Yellow Press

1989 Mongolska Joanna D'Arc / Johanna D'Arc of Mongolia / Joan of Arc of Mongolia

2002 Südostpassage / Southeast Passage

2011 Pod śniegiem / Unter Schnee / Under Snow

2016 Cień Chamissa / Chamissos Schatten / Chamisso's Shadow

Twórcy

reżyseria Ulrike Ottinger
scenariusz Ulrike Ottinger, Adelbert von Chamisso
zdjęcia Ulrike Ottinger
montaż Bettina Blickwede
obsada Hanns Zischler (głos/voice), Burghart Klaußner (głos/voice), Thomas Thieme (głos/voice), Ulrike Ottinger
producent Ulrike Ottinger, Udo Bremer, Jens Stubenrauch
produkcja Ulrike Ottinger Filmproduktion, ZDF / 3sat, Rundfunk Berlin-Brandenburg, Vita Aktiva
właściciel praw Ulrike Ottinger Filmproduction
język niemiecki, angielski, rosyjski
barwa kolor