Włoski reżyser Angelo Frammartino, którego film Le quattro volte zdobył Nagrodę Publiczności podczas 10. MFF Nowe Horyzonty we Wrocławiu, pokaże na festiwalu w Tribece (17 - 28 kwietnia 2013) swój nowy film - Alberi. Reżyser po raz kolejny zabiera widzów w podporządkowaną naturalnemu cyklowi podróż po włoskich wiejskich bezdrożach. Tym razem wyjątkowo skupiony na dźwięku, zestawia odgłosy natury i cywilizacji. Od 18 kwietnia film będzie prezentowany w formie filmowej instalacji w MoMa.
Angelo Frammartino urodził się w 1968 roku w Mediolanie, ale jego rodzina pochodzi z Kalabrii, górzystego regionu południowych Włoch, tam reżyser umieszcza akcję swoich filmów. Frammartino studiował architekturę na mediolańskiej Politechnice. W 1992 roku zaczął realizować filmy krótkometrażowe, tworzył też eksperymentalne instalacje wideo inspirowane m.in. twórczością Kawabaty Yasunariego i Samuela Becketta (m.in. Presenze S-Connesse, Ora, La casa delle belle addormentante). Pięć lat później ukończył Milan Civic Film School filmem L'occhio e lo Spirito. W 1998 na mediolańskim Triennale pokazana została jego interaktywna instalacja FILM, będąca hołdem dla filmowej twórczości Becketta. W 2002 roku jego nakręcony telefonem komórkowym krótki metraż Io non posso entrare zdobył nagrodę na festiwalu filmowym w Bellarii. Jego pełnometrażowy debiut Prezent (Il dono) został nagrodzony na kilku międzynarodowych festiwalach, m.in. w Salonikach, Annecy, Belfort i w Warszawie, gdzie otrzymał wyróżnienie specjalne na Warszawskim Festiwalu Filmowym w 2004 roku. Recenzenci Prezentu zwracali uwagę na minimalistyczny styl Frammartino, który korespondował z surowym kalabryjskim pejzażem, obecnym w filmie i z oderwaną od współczesności obyczajowością regionu, czerpiącą z ludowej mitologii. Film nazwano świadectwem katastrofy w zwolnionym tempie. W niemal pozbawionym dialogów Prezencie zagrali naturszczycy, w głównej roli wystąpił dziewięćdziesięcioletni dziadek reżysera - Angelo Frammartino. W Le quatro volte Frammartino po raz kolejny powrócił do Kalabrii.
Opowiada w nim o wiosce Caulonia. By pokazać jej surowe piękno wykorzystuje minimalistyczny styl bliski Robertowi Bressonowi, czy Raymondowi Depardonowi, jak również Argentyńczykom, przedstawicielom poetyckiego naturalizmu. Wydaje się, że głównym bohaterem Le quattro volte jest stary, schorowany pasterz, który leczy się kurzem zebranym z kościelnej podłogi, wypijając go z codzienną porcją wody. Ale pozbawiony dialogu film Frammartino, chcąc odejść od antropocentrycznej wizji kina, bohaterem czyni raczej duszę, która w symbolicznym procesie reinkarnacji przemieszcza się w czasie, zatrzymuje w różnych istotach, roślinach czy przedmiotach. Frammartino w wywiadach podkreśla też "polityczny" charakter swojego filmu. Jego zdaniem widz powinien posiadać wybór w procesie konstruowania znaczenia: reżyser daje widzowi wybór na przekór przyzwyczajeniu, które umacnia władzę wytwórcy obrazów nad ich odbiorcą.
Akcja filmu rozwija się zgodnie z naturalnym kalendarzem, wciąga w krąg zmian, obrzędów, regulowanych odwiecznym cyklem. Film balansuje pomiędzy etnograficznym dokumentem, a filozoficznym esejem o relacji człowieka z naturą. Pitagorejskie cztery życia zostają spełnione w postaciach czterech bohaterów: pasterza, młodej kozy, drzewa ściętego przez mieszkańców wioski, wykorzystanego podczas ludowego święta i kawałka węgla drzewnego, wytwarzanego tradycyjną metodą. Frammartino lokuje swój film pomiędzy światami, pomiędzy konwencjami, skupia się na przekraczaniu granic. Dlatego jednym z bohaterów uczynił pasterza, który również tkwi na granicy, z jednej strony otoczony zwierzętami, zdawałoby się odsunięty od społeczności, z drugiej - zachowujący żywą relację z otoczeniem. Przemiana życia w śmierć, drewna w węgiel, rosnącego na zboczu drzewa w rytualne drzewo życia, dorastanie kozy ma wymiar symboliczny. Frammartino powołuje się na inspirujące go, tradycyjne traktowanie wzajemnie przenikających się przestrzeni prywatnej i publicznej, wewnętrznej i zewnętrznej, codziennej i mitycznej. "W Kalabrii drzwi domów nie są zamykane na klucz, gdy chcesz wejść do środka, otwierasz je i dopiero wtedy pytasz o pozwolenie" - opowiada reżyser. Często powołuje się też na fascynujące go, charakterystyczne dla kina Andrieja Tarkowskiego budowanie przestrzeni, pochodzących z różnych porządków.
Le quattro volte dostępny na dvd
