en

Opętanie

Possession
reż. Andrzej Żuławski
Francja, RFN 1981 / 123’
napisy: polskie i angielskie

W Nowym Jorku w ciągu dziesięciu dni napisałem scenariusz Opętania. W mojej głowie akcja miała dziać się w obwieszonej czerwonymi transparentami Warszawie, gdzie młoda kobieta - robotnica - hoduje w swojej szafie dziwnego, nierealnego stwora. Rozumiałem, że jest to historia wielce osobista, ten potwór na tle komunizmu... Postanowiłem, że zrobię film nie w stylu amerykańskim, lecz europejskim, pomyślałem o Berlinie jako pomoście łączącym dwa światy, nie mieście, jedynie miejscu przejścia, w którym stoi Mur.
Andrzej Żuławski, Opętanie

 

Najważniejsze - apokaliptyczność wizji i doznań. Film jest o rozpadzie psychiki i duszy, o budzeniu się zła, pozornie irracjonalnego, ale groźnego, bo wywodzącego się z głębi jestestwa. W tym rozumieniu Opętanie jest aktualnym, ważnym, czasowo świetnie utrafionym przyczynkiem poetyckim do obiektywnych wydarzeń współczesnych.
Aleksander Ledóchowski, Film

 

Opętanie, fantazmatyczna metamorfoza genialnego filmowca-mistyka, przywracającego sens słowu "kino", antyrealistycznego, nawiedzonego przez Boga i Diabła, jest filmem, który bez wątpienia sprowokuje protesty - "profanów" i "wtajemniczonych" - dzięki swojej nieustannej agresji kodów, na jakie zazwyczaj odpowiadamy. Nie ulega również wątpliwości, że chodzi tutaj o najczystszy, najbardziej osobisty film Żuławskiego (...) od czasu enigmatycznego i niepokojącego egzorcyzmu jego młodości w Trzeciej części nocy.
Max Tessier, La Revue du Cinema

Andrzej Żuławski (ur. 1940) jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych polskich reżyserów. Od lat tworzy kino emocjonalne, gwałtowne, obsesyjne, balansujące na granicy obrazowej histerii. Już jako debiutant, twórca wizjonerskiej Trzeciej części nocy (Polska 1971), Żuławski wyraźnie odstawał od peerelowskiego modelu kina i nigdy tak naprawdę się do niego nie dostosował. Po tym, jak cenzura zablokowała jego ekstrawaganckie projekty – nawiązującego do Marca 68 Diabła (Polska 1972) oraz apokaliptyczne s-f Na srebrnym globie (Polska 1976-87) – postanowił wyjechać do Francji i związać swoje artystyczne losy z kinem europejskim. Jego kolejne filmy: Najważniejsze to kochać / L' Important c'est d'aimer (Francja / Włochy / RFN 1975), Opętanie / Possession (RFN 1981), Kobieta publiczna / La femme publique (Francja 1984) czy Narwana miłość / L’amour braque (Francja 1985) nadal szokowały, zarówno nowofalową formą, jak i ekspresyjnym, nawet histerycznym stylem. Sam wyznaje, że robi filmy o tym, co go torturuje i najlepiej wyraża się za pośrednictwem postaci kobiecych. Wielu aktorkom – Małgorzacie Braunek, Romy Schneider, Izabelle Adjani czy Sophie Marceau – zaproponował najodważniejsze, a przy okazji najważniejsze role w ich artystycznym życiu.