en

Rysa

Scratch
reż. Michał Rosa
Polska 2008 / 84’
napisy: angielskie

Punktem wyjścia dla dramatu Michała Rosy jest wciąż aktualny temat rozliczeń z PRL-owską przeszłością. Publiczne oskarżenie szanowanego męża i ojca o donosy na własnego teścia staje się tutaj jedynie pretekstem do pokazania rozpadu relacji międzyludzkich, w tym wypadku rodzinnych. Rysa broni się tym samym przed pułapką taniej publicystyki filmowej. To nie jest film polityczny. Obserwuję ludzi, nie mechanizmy. Opowiadam, bo chcę zrozumieć, a nie osądzić - przyznaje sam reżyser. Cień oskarżeń, jaki pada na bohatera, powoduje, że jego małżeństwo popada w pułapkę wzajemnych niewysłowionych oskarżeń i pretensji. Film Rosy wykorzystuje bardzo kameralne środki i liczne niedomówienia i być może właśnie dzięki temu staje się jeszcze bardziej intrygujący. Pewnie dlatego Tadeusz Sobolewski w relacji z festiwalu w Wenecji, gdzie obraz Rosy był prezentowany, napisał: Rysa ma dwie rzeczy rzadkie w dzisiejszej sztuce - tragizm i tajemnicę. Produkcja może budzić skojarzenia z Ukrytymi Michaela Haneke, do których to inspiracji przyznaje się nawet sam reżyser. Jednak tam, gdzie austriacki mistrz zwraca się w stronę polityki, Rosa kieruje kamerę na swoich bohaterów i ich wewnętrzny dramat.

Patryk Tomiczek

Michał Rosa

Urodził się w Zabrzu w 1963 r., studiował reżyserię na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Od początku był doceniany przez krytyków, jego film Gorący czwartek zdobył nagrodę dla najlepszego debiutującego reżysera na festiwalu w Gdyni już w 1994 r. Znany stał się jednak dopiero cztery lata później, dzięki filmowi Farba. W późniejszych dziełach zgłębiał związek między przeszłością a teraźniejszością, jak w Ciszy utrzymanej w duchu Kieślowskiego czy już w całkowicie własnej, dojrzałej i wielokrotnie nagradzanej Rysie. Wyznawca realizmu, nierzadko podejmuje kontrowersyjne tematy, jako jeden z nielicznych umie pokazać skrawki niezafałszowanej polskiej rzeczywistości.

Filmografia:

1991 Gry i zabawy wojskowe (kr.m.)

1993 Gorący czwartek

1997 Farba

2001 Cisza / The Silence

2006 Co słonko widziało / What Sunshine Saw

2008 Rysa / The Scratch