Rękopis znaleziony w Saragossie
Wojciech Jerzy Has zrealizował Rękopis znaleziony w Saragossie w 1964 roku na podstawie powieści Jana Potockiego. Jest to opowieść o kompozycji szkatułkowej. Historia ramowa to odpoczynek jednego z dowódców wojny w Saragossie, podczas której w porzuconym domu żołnierze odnajdują tajemniczą księgę. Okazuje się, że jest to opowieść o Alfonsie van Wordenie (w tej roli Zbigniew Cybulski), kawalerze gwardii walońskiej, który próbuje dotrzeć najkrótszą drogą do Madrytu. Ten film jest opowieścią o dojrzewaniu, która wiąże się z inicjacją i wyborem drogi życiowej.
Zachodni widzowie odkryli Rękopis tak naprawdę dopiero w latach dziewięćdziesiątych, choć wcześniej film zafascynował już Luisa Buñuela. Ku zdziwieniu wszystkich, nawet samego reżysera, wzbudził on spore zainteresowanie. Wojciech Has w jednym z wywiadów przyznał, że najpewniej wynika to z faktu, że lepiej się go teraz ogląda niż kiedyś, bo jest protestem przeciwko schematom. Nie ulega wątpliwości, że Rękopis jest jednym z najbardziej cenionych filmów polskich w Ameryce. Sam reżyser był nazywany przez Martina Scorsese i Francisa Forda Coppolę malarzem kina kultowego.
Iwona Grodź