en

Constans

The Constant Factor
reż. Krzysztof Zanussi
Polska 1980 / 87’
napisy: angielskie

Film zaliczany do nurtu kina moralnego niepokoju. Eseistyczna konstrukcja i zawarte w nim tropy przywodzą na myśl wcześniejszą o kilka lat Iluminację. Także główna postać, Witek, to kolejny wariant bohatera zanussoidalnego, bezkompromisowego maksymalisty, dla którego wierność własnym przekonaniom jest najważniejsza, bez względu na konsekwencje. Dla Franciszka z Iluminacji celem było poznanie, tymczasem życiowe ambicje Witka realizują się głównie w dążeniu do etycznej doskonałości. Jest zafascynowany zjawiskiem przypadku, losu, prawdopodobieństwa, a jednocześnie wierzy, że będąc wiernym wyniesionemu z domu etosowi, jest w stanie zapanować nad własnym życiem. Witek chce w pojedynkę zmieniać świat na lepsze, tyle że swoją bezkompromisową postawą raczej drażni i zraża do siebie ludzi, niż ich nawraca. Filmowy świat Constansu jest przygnębiający, roi się od cwaniaków, łapówkarzy i zawistnych konformistów, a uczciwych tu - jak na lekarstwo. Istotną rolę odgrywa motyw gór (Witek, syn himalaisty, który zginął w trakcie wyprawy, odziedziczył po nim pasję) oraz interesujący wątek matki i wyboru cierpienia jako ofiary.

Mirella Napolska