Stan posiadania
Po okresie kostiumowych widowisk koprodukcyjnych Zanussi wraca do dawnej poetyki - proponuje kameralną historię, uniwersalną, choć mocno osadzoną we współczesności. Film cechuje bardzo surowa forma z długimi, statycznymi ujęciami bez kontrplanów, naturalnymi wnętrzami, "stuprocentowym" dźwiękiem i improwizowanymi dialogami. Fabuła jest wręcz melodramatyczna: przypadkowe spotkanie Tomasza, studenta-idealisty i Julii, roztrzęsionej kobiety po trzydziestce, owocuje niespodziewanym uczuciem. Prosta historia posłużyła jako szkielet obrazu, który Zanussi w rozmowie z Tadeuszem Sobolewskim nazwał nieomal katechetycznym filmem o samonawróceniu. Autor konfrontuje ze sobą dwa skrajnie odmienne światy: w inteligencki, opozycyjny, chrześcijański świat Tomasza i jego matki, Zofii wprowadza Julię - areligijną, dość swobodną światopoglądowo i obyczajowo byłą cenzorkę. To spotkanie zostaje ukazane jako próba - i jako szansa - dla każdej z postaci. Film powstał w przełomowym momencie - realizowany, gdy jeszcze działała cenzura, premierę miał w wolnej Polsce. To przyczyniło się do odrzucenia go zarówno przez widownię, jak i krytykę. Z perspektywy czasu wydaje się niedoceniony.
Mirella Napolska