Tramwaj zwany pożądaniem

Streetcar Named Desire, USA 1951, 122'

reżyseria: Elia Kazan

obsada: Vivien Leigh, Marlon Brando, Kim Hunter

Jeden z najgłośniejszych filmów lat 50., adaptacja nagrodzonej Pulitzerem sztuki Tennessee Williamsa, słynąca z wielu kontrowersji związanych z zabiegami hollywoodzkiej cenzury. Słynna Scarlett z "Przeminęło z wiatrem", czyli Vivien Leigh gra neurotyczną piękność Blanche du Bois, którą nęka brutalny mąż siostry Stanley Kowalski (charyzmatyczny Marlon Brando w pierwszej ważnej roli). Oscary otrzymał tercet aktorski Leigh, Kim Hunter, Karl Malden. Pominięty został jedynie Brando, ale to właśnie jego rozpaczliwy krzyk "Stella! Stella! Stella!" przeszedł do historii amerykańskiego kina.

Buntownik bez powodu

Rebel Without a Cause, USA 1955, 111'

reżyseria: Nicholas Ray

obsada: James Dean, Natalie Wood, Sal Mineo, Ann Doran, Jim Backus

Kino kultowe, filmowy przebój, który uczynił Jamesa Deana nieśmiertelnym. Najsłynniejsze dzieło Raya rozpoczęło popularny trend filmów o problemach młodzieży oraz paradoksalnie falę lekkich teen movies, którymi amerykańskie wytwórnie przyciągały do kin nową, młodą publiczność. Z ekranowym "Buntownikiem bez powodu" Jimem Starkiem, wrażliwym, lecz nieakceptowanym młodzieńcem, utożsamiały się miliony amerykańskich nastolatków, znudzonych fałszywym kinem dorosłych i mitologią "American dream", którą było naszprycowane hollywoodzkie kino lat 50. Młodzi Amerykanie zobaczyli na ekranie samotnych nastolatków-outsiderów, walczących z rodzicami, nauczycielami i samymi sobą. Fantastyczne role Deana i niezwykłego Sala Mineo w roli Plato.

Co się zdarzyło Baby Jane?

What Ever Happened to Baby Jane?, USA 1964, 134'

reżyseria: Robert Aldrich

obsada: Bette Davis, Joan Crawford, Victor Buono

Dwie legendarne gwiazdy złotej ery Hollywood, Bette Davis i Joan Crawford, przenoszą autentyczny prywatny i zawodowy konflikt na ekran w słynnym, kontrowersyjnym thrillerze psychologicznym Roberta Aldricha. Film opowiada o dwóch siostrach, podstarzałych aktorkach, które żyją pod jednym dachem w atmosferze nienawiści i strachu. Nominowana do Oscara Davis wciela się w postać byłej dziecięcej gwiazdy kina Baby Jane Hudson, zaś Crawford w rolę niepełnosprawnej Blanche. "Co się zdarzyło Baby Jane?" to niezapomniane studium popadania w obłęd z szokującym zakończeniem. Według American Film Institute jeden z 400 najważniejszych filmów amerykańskich wszechczasów.

Mechaniczna pomarańcza

A Clockwork Orange, USA 1971, 136'

reżyseria: Stanley Kubrick

obsada: Malcolm McDowell, Patrick Magee, Michael Bates

Chuligan Alex doskonale się bawi kosztem innych: dokonuje rozbojów, gwałtów i kradzieży. Transformacja pozbawionego wszelkich zasad moralnych łobuza w porządnego obywatela poprzez brutalne pranie mózgu (nowatorską terapię) i jego powrót do dawnych praktyk stało się osnową przerażającej wizji Kubricka zaczerpniętej z przełomowej powieści Anthony'ego Burgessa, osadzonej gdzieś w nieokreślonej przyszłości. Nastrój osaczenia potęguje wspaniała muzyka elektroniczna. Na ścieżkę dźwiękową filmu składają się m.in. utwory stworzone przez Wendy Carlos na syntezatorze Mooga i klasyki Beethovena. Film wzbudzał kontrowersje od pierwszych pokazów, ale i tak został nominowany do Oscara w czterech kategoriach. Moc oddziaływania filmu nie słabnie: do dziś "Mechaniczna pomarańcza" szokuje i pociąga jednocześnie.

Egzorcysta

The Exorcist, USA 1973, 122'

reżyseria: William Friedkin

obsada: Ellen Burstyn, Max von Sydow, Lee J. Cobb

"Egzorcysta", nominowany do Oscara w dziesięciu kategoriach, w tym do najważniejszej - za najlepszy film - od momentu wejścia na ekrany w 1973 roku był sukcesem frekwencyjnym, ale jednocześnie wzbudzał kontrowersje. Jest to opowiedziana w realistyczny sposób opowieść o niewinnym dziecku nawiedzonym przez tajemniczego ducha. Matka dziewczynki, zdeterminowana, by uratować ją z mocy demona, zwraca się o pomoc do dwóch księży, przepełnionego wątpliwościami Karrasa, oraz ojca Merrina, o wierze niewzruszonej jak skała. Najlepszy horror wszechczasów nadal przeraża jak żaden inny.

Rio Bravo

USA 1959, 141'

reżyseria: Howard Hawks

obsada: John Wayne, Dean Martin, Ricky Nelson

Klasyczny western komediowy w reżyserii mistrza gatunku Howarda Hawksa (wcześniej chociażby "Rzeka Czerwona") w gwiazdorskiej obsadzie, na czele z legendarnym Johnem Waynem w roli odważnego szeryfa Johna T. Chance'a, który pakuje za kratki lokalnego bandziora Nathana Burdette'a. Chance musi przetrwać obławę, którą organizują drugi z braci Burdette i jego kompani. Szeryfowi pomagają wiecznie pijany zastępca Dude (Dean Martin), zbzikowany staruszek Stumpy (Walter Brennan), młody rewolwerowiec (Ricky Nelson) oraz piękna Feathers (Angie Dickinson).

2001: Odyseja kosmiczna

2001: A Space Odyssey, USA 1968, 160'

reżyseria: Stanley Kubrick

obsada: Keir Dullea, Gary Lockwood, William Sylvester

Arcydzieło gatunku science-fiction. Kubrick wyznaczył nowe perspektywy filmom popularno-naukowym i zredefiniował granice filmu, rozszerzając je na czystą kontemplację natury ludzkości. Czas akcji filmu rozciąga się od zarania dziejów człowieka po rok tytułowy. Na Ziemi, w epoce kamienia łupanego, w obecności tajemniczego monolitu człowiek po raz pierwszy używa narzędzia jako broni przeciwko pobratymcowi i czyni w ten sposób krok ku zdobyciu inteligencji. W 1999 roku kosmonauci odkrywają na Księżycu podobny czarny obelisk. W roku 2001 na statku kosmicznym krążącym pomiędzy Jupiterem a Ziemią komputer pokładowy popełnia błąd, uśmiercając większość załogi i aby ukryć swoją winę doprowadza do śmierci kolejnych ludzi. Poza czasem: jedyny człowiek, który przeżył podróż na Jupitera, przenosi się na kolejny etap rozwoju ludzkości.

Kolor purpury

The Color Purple, USA 1985, 154'

reżyseria: Steven Spielberg

obsada: Danny Glover, Whoopi Goldberg, Margaret Avery

Maltretowana przez męża i pomiatana przez czwórkę jego dzieci z pierwszego małżeństwa, Celie z całych sił stara się posłusznie wykonywać obowiązki przykładnej żony. Do jej domu przybywa siostra Nettie szukając schronienia przed okrutnym ojcem. Mąż Cellie, Albert, wyrzuca kobietę, gdy ta odrzuca jego zaloty. "Kolor purpury", na podstawie nagrodzonej Pulitzerem powieści Alice Walker, której akcja toczy się w wiejskich realiach Południa Stanów, jest triumfalnym debiutem Whoopi Goldberg, nominowanej do Oscara za pierwszoplanową rolę promiennej, nieustraszonej Celie. Jest to także pierwszy film Spielberga poruszający problemy rasizmu i mniejszości etnicznych. Roger Ebert uznał go film roku i wpisał na listę Great Films Archive. Film otrzymał 11 nominacji do Oscara, w tym za najlepszy film roku.

Imperium słońca

Empire of the Sun, USA 1987, 152'

reżyseria: Steven Spielberg

obsada: Christian Bale, John Malkovich, Miranda Richardson

Film wzbudził wielkie zainteresowanie na całym świecie zarówno u publiczności, jak i u krytyków; był też nominowany do Oscara w dziesięciu kategoriach. Szanghaj, początek lat 40. Dwunastoletni Jim, syn brytyjskiego dyplomaty, jest na przekór okrucieństwom drugiej wojny światowej, która rozgorzała już na całym świecie, miłośnikiem japońskich samolotów wojskowych. Kiedy Japonia napada na Chiny i jej wojska wkraczają do Szanghaju, chłopiec zostaje fatalnym zbiegiem okoliczności oddzielony od rodziców i umieszczony w obozie jenieckim. Czyni starania by z godnością znosić niewolę i podnosić na duchu współwięźniów.

Co się wydarzyło w Madison County?

The Bridges of Madison County, USA 1995, 135'

reżyseria: Clint Eastwood

obsada: C. Eastwood, Meryl Streep, Annie Corley

Jeden z najsłynniejszych melodramatów ostatnich dekad. Fotograf National Geographic Robert Kincaid i gospodyni domowa z Iowa Francesca Johnson, nie spodziewają się, że ich życie nagle wywróci się do góry nogami. Oboje są w punktach swojego życia, w których nie oczekują od niego zbyt wiele. Jednak kilka dni po pierwszym spotkaniu nie chcą stracić miłości, która nieoczekiwanie pojawiła się na ich drodze. Clint Eastwood (także za kamerą) i Meryl Streep w adaptacji bestsellerowej książki Roberta Jamesa Walkera o miłości, wyborach i ich konsekwencjach.

Deszczowa piosenka

Singin' in the Rain, USA 1952, 103'

reż. Stanley Donen, Gene Kelly

obsada: Gene Kelly, Donald O'Connor, Debbie Reynolds, Jean Hagen, Millard Mitchell

Gene Kelly, Debbie Reynolds i Donald O'Connor w jednym z najlepszych i najsłynniejszych musicali wszech czasów, obfitym w niezapomniane numery taneczne i wokalne, na czele z nieśmiertelnym tańcem w deszczu Kelly'ego. Akcja filmu rozgrywa się w trakcie przełomu dźwiękowego w hollywoodzkim kinie, pokazując techniczną i aktorską rewolucję tych czasów w krzywym zwierciadle. Gwiazdor Don Lockwood (Kelly) występuje z nieutalentowaną i nierozgarnietą pięknością Liną Lamont (Jean Hagen). Widzowie nie chcą już oglądać niemych filmów, łaknąc tylko tych mówionych. Okazuje się, że piskliwy głos Lamont, ulubienicy szefów wytwórni, wywołuje na salach kinowych niezaplanowany rechot. Studio decyduje się, żeby zdubbingować gwiazdę głosem młodej Kathy Selden (Reynolds).

Czarnoksiężnik z Oz

The Wizard of Oz, USA 1939, 101'

reżyseria: Victor Fleming,

obsada: Judy Garland, Frank Morgan, Ray Bolger

Nieoceniona Judy Garland gra Dorotkę Gale, dziewczynkę wychowaną na farmie w Kansas, która marzy o "krainie po drugiej stronie tęczy". Jej marzenie ma szansę się spełnić, gdy wraz z pieskiem, małym Toto i całym domem przeniesiona zostaje przez trąbę powietrzną w cudowne miejsce. W rezultacie niefortunnego lądowania domu, dziewczynka staje się obiektem wielkiej złości Złej Wiedźmy. Zaskarbiwszy sobie przyjaźń pustogłowego Stracha na wróble, pozbawionego serca Blaszanego Drwala i Tchórzliwego Lwa oraz chroniona magiczną mocą czerwonych pantofelków, Dorotka udaje się brukowaną drogą do Szmaragdowego Grodu na spotkanie ze wszechmocnym Czarnoksiężnikiem, by ten pomógł jej wrócić do domu.

Incepcja

Inception, USA 2010, 148'

reżyseria: Christopher Nolan

obsada: Leonardo DiCaprio, Joseph Gordon-Levitt, Ellen Page

Dom Cobb to niezwykle utalentowany złodziej, który do doskonałości opanował kradzież najcenniejszych sekretów z głębokich czeluści podświadomości podczas snu. Nietypowa umiejętność uczyniła Cobba pożądanym graczem na zdradzieckim rynku korporacyjnego wywiadu. Jego talent stał się również jego prześladowcą, uczynił z niego uciekiniera i kosztował wszystko, co kiedykolwiek kochał. Jedyną szansą, dzięki której będzie mógł odzyskać wolność i wrócić do życia sprzed lat, będzie ostatnie w karierze zadanie - dokona niemożliwego: incepcji. Dom wspólnie z grupą innych specjalistów, zamiast typowej perfekcyjnej kradzieży pomysłu, będą musieli taki pomysł we śnie zaszczepić.

Ciekawy przypadek Benjamina Buttona

The Curious Case of Benjamin Button, USA 2008, 166'

reżyseria: David Fincher

obsada: Cate Blanchett, Brad Pitt, Julia Ormond

Film inspirowany klasyczną nowelą F. Scotta Fitzgeralda z lat dwudziestych XX wieku o człowieku, który przychodzi na świat jako osiemdziesięciolatek i stopniowo młodnieje. Jego osobistą historię, osadzoną w Nowym Orleanie, śledzimy od końca I wojny światowej w 1918 roku aż po XXI wiek. Ciekawy przypadek Benjamina Buttona jest opowieścią podróżnika w czasie, o ludziach i o miejscach, które napotyka, o odnalezionych i utraconych miłościach, o radości życia i smutku śmierci, a także o tym, czego czas nie zmienia.

Śpiewak jazzbandu

The Jazz Singer, USA 1928, 88'

reżyseria: Alan Croslan

obsada: Al Jolson, May McAvoy, Warner Oland

Otwierający epokę kina dźwiękowego film Alana Croslanda to historia chłopaka z szanowanej żydowskiej rodziny, który wbrew woli ojca wybiera wodewilową karierę. Scenariusz powstał na bazie musicalu, lecz odtwarzającego w nim główną rolę George'a Jessela zastąpił tu Al Jolson - gwiazda piosenki określana dziś mianem "Elvisa Presleya epoki jazzu i bluesa". Finałowa piosenka My Mammy stała się pierwszym w historii przebojem muzycznym wylansowanym przez kino, a zaangażowany w walkę z dyskryminacją Jolson doprowadził do otwarcia scen dla takich artystów, jak Louis Armstrong, Duke Ellington, Cab Calloway czy Ethel Waters.